Böhler K110

Przykładowe zdjęcie blachy:

K110 – Wysoka Twardość i Odporność na Zużycie w Knifemakingu

Stal Böhler K110 to stal narzędziowa, która wyróżnia się wyjątkową odpornością na zużycie oraz trwałością. Często stosowana w knifemakingu, jest europejskim odpowiednikiem amerykańskiej stali D2 i cieszy się dużym uznaniem wśród knifemakerów na całym świecie. W artykule przyjrzymy się składnikom chemicznym stali K110, procesowi jej obróbki cieplnej, twardości po hartowaniu, porównamy ją z innymi stalami stosowanymi w nożownictwie oraz zbadamy, jakie typy noży najlepiej sprawdzają się z jej użyciem.

Skład chemiczny stali K110 – Co ją wyróżnia?

Stal K110 to stal narzędziowa o wysokiej zawartości węgla i chromu, co nadaje jej wytrzymałość i odporność na ścieranie. Jej skład chemiczny jest kluczowy dla osiągnięcia optymalnych właściwości w nożach.

• Węgiel (C): 1,55% – Zwiększa twardość oraz zdolność do hartowania.
• Chrom (Cr): 11,3% – Wysoka zawartość chromu zapewnia lepszą odporność na korozję oraz zwiększa wytrzymałość na zużycie.
• Molibden (Mo): 0,75% – Wzmacnia hartowność oraz odporność na ścieranie.
• Wanad (V): 0,75% – Poprawia udarność oraz stabilność krawędzi tnącej.

Dzięki takiej kombinacji pierwiastków, K110 wyróżnia się spośród innych stali narzędziowych, oferując połączenie właściwości, które sprawiają, że jest idealna do produkcji noży użytkowych i outdoorowych.

Hartowanie stali K110 – Klucz do jej wyjątkowych właściwości

Obróbka cieplna stali K110 jest procesem wymagającym precyzji. Aby uzyskać pełnię jej właściwości, konieczne jest przeprowadzenie szeregu kroków, takich jak austenityzowanie, hartowanie i odpuszczanie.

Austenityzowanie – Przygotowanie struktury

Pierwszym etapem obróbki cieplnej jest austenityzowanie, które polega na podgrzaniu stali K110 do temperatury około 1030–1070°C. Dzięki temu procesowi węgiel zostaje równomiernie rozproszony, co wpływa na jednorodność struktury stali. 

Hartowanie – Zwiększenie twardości i odporności na zużycie

Po austenityzowaniu następuje hartowanie, czyli szybkie chłodzenie stali. K110 można hartować zarówno w powietrzu, oleju i kąpieli solnej.

Odpuszczanie – Redukcja naprężeń

Aby zwiększyć udarność stali K110 i zmniejszyć ryzyko wykruszeń, stal należy odpuścić, proces ten wzmacnia strukturę stali i przygotowuje ją do długotrwałego użytkowania w różnych warunkach.

Odpuszczanie można wykonać w niższych temperaturach między 150-300°C przez około 2 godziny, aczkolwiek Böhler rekomenduje odpuszczanie w zdecydowanie wyższych temperaturach w przedziale między 520-560 °C.

Przebieg obróbki cieplnej stali Böhler K110:

Odpuszczanie po hartowaniu w temperaturze 1070 °C – temperatura i twardość końcowa (po trzykrotnym odpuszczaniu):

Uwagi techniczne:

• Austenityzacja w zakresie 1030–1070 °C / 1886–1958 °F – wybór temperatury zależy od wymagań twardości i wielkości przekroju.
• Czas wygrzewania podczas hartowania to 15–30 min po wyrównaniu temperatury w całym przekroju detalu.
• Chłodzenie: cienkie noże można hartować w powietrzu lub gazie, grubsze elementy – w oleju lub kąpieli solnej (220–250 °C / 428–482 °F lub 500–550 °C / 932–1022 °F).
• Odpuszczanie należy wykonać trzykrotnie – zgodnie z kartą techniczną, min. 2 godziny każdy cykl (lub 1 godzina na 20 mm grubości detalu).
• Drugie maksimum twardości występuje w okolicach 520 °C / 968 °F – możliwe do wykorzystania przy specjalnych zastosowaniach, np. przed azotowaniem.
• Zastosowania specjalne (np. azotowanie): zaleca się wykonanie 2 cykli odpuszczania – pierwszy przy 520 °C / 968 °F, drugi o 30–50 °C / 86–122 °F niżej, następnie azotowanie w soli i ewentualne dodatkowe wyżarzanie redukujące naprężenia.
• Wyżarzanie zmiękczające i redukcja naprężeń są zalecane po skrawaniu, cięciu lub walcowaniu – zapobiegają deformacjom podczas hartowania.

Porównanie stali K110 z innymi stalami w knifemakingu

K110 jest często porównywana z innymi stalami narzędziowymi i nożowymi, takimi jak N690 oraz Elmax. Oto, jak wypada na tle tych popularnych materiałów.

K110 vs N690

Stal N690 charakteryzuje się wyższą odpornością na korozję niż K110, co jest istotne przy nożach przeznaczonych do pracy w wilgotnym środowisku. Jednakże, K110 przewyższa N690 pod względem odporności na ścieranie, co jest kluczowe dla narzędzi intensywnie eksploatowanych.

K110 vs Elmax

Elmax to stal, która cechuje się doskonałą odpornością na korozję oraz wyższą udarnością niż K110. Jednak K110 jest bardziej ekonomicznym wyborem i oferuje wyższą twardość, co czyni ją idealną dla noży outdoorowych i survivalowych.

Zastosowanie stali K110 w nożach

Ze względu na swoje właściwości, stal K110 znajduje zastosowanie w różnych typach noży. Oto, w jakich nożach sprawdza się najlepiej:

Noże myśliwskie

Stal K110 jest idealna dla noży myśliwskich, które wymagają długotrwałej ostrości i wytrzymałości. Dzięki odporności na zużycie, noże te nadają się do intensywnego użytkowania podczas polowań. Należy jednak pamiętać o odpowiedniej konserwacji noża, gdyż stal K110 nie jest stalą nierdzewną.

Noże outdoorowe i survivalowe

Dzięki wysokiej twardości i odporności na ścieranie, stal K110 doskonale sprawdza się w nożach outdoorowych i survivalowych, które są narażone na trudne warunki środowiskowe. Tego typu noże mogą być używane do cięższych zadań, takich jak cięcie drewna czy przygotowywanie schronienia.

Noże użytkowe

K110 jest również popularna w nożach użytkowych, które muszą być niezawodne i trwałe. Dzięki swoim właściwościom, noże z tej stali nadają się do codziennego użytku oraz prac wymagających precyzji i wytrzymałości.

Jak dbać o noże ze stali K110?

Mimo że stal K110 ma lepszą odporność na korozję niż wiele innych stali narzędziowych, nadal wymaga odpowiedniej konserwacji:

• Czyszczenie – Po każdym użyciu nóż należy dokładnie oczyścić i osuszyć, aby zminimalizować ryzyko korozji.
• Oliwienie – Regularne stosowanie oleju ochronnego pomaga w utrzymaniu ostrza w doskonałym stanie.
• Ostrzenie – Do ostrzenia K110 zaleca się używanie kamieni diamentowych lub ceramicznych, aby uzyskać idealną ostrość.

Podsumowanie – Dlaczego warto wybrać stal K110?

Stal K110 to wyjątkowy materiał dla knifemakerów i użytkowników noży, którzy oczekują wytrzymałości, twardości i odporności na zużycie. Dzięki swojej strukturze oraz właściwościom, K110 sprawdza się w nożach myśliwskich, outdoorowych i użytkowych, oferując długą żywotność ostrza oraz wysoką jakość.