Alleima 14C28N

Przykładowe zdjęcie blachy:

Stal Alleima® 14C28N w Knifemakingu – Właściwości i Zastosowanie

Stal Alleima® 14C28N to jeden z najbardziej cenionych materiałów w świecie knifemakingu. Dzięki wyjątkowym właściwościom, takim jak odporność na korozję, twardość i łatwość ostrzenia, stal ta znajduje szerokie zastosowanie w produkcji noży użytkowych, outdoorowych oraz narzędzi tnących. W niniejszym artykule przyjrzymy się cechom stali 14C28N, jej przewagom nad innymi stalami oraz procesowi obróbki cieplnej, który jest kluczowy dla osiągnięcia optymalnych parametrów technicznych.

Dlaczego stal Alleima® 14C28N jest popularna w knifemakingu?

Stal 14C28N, produkowana przez firmę Alleima (wcześniej Sandvik), została stworzona specjalnie z myślą o ostrzach tnących. W knifemakingu materiał ten cieszy się ogromną popularnością z kilku kluczowych powodów:

1. Odporność na korozję – dzięki wysokiej zawartości chromu (14%) oraz dodaniu azotu (0,11%), stal ta oferuje wyjątkową odporność na korozję, co czyni ją idealnym wyborem do noży kuchennych oraz outdoorowych, które są narażone na wilgoć i inne czynniki korozyjne.
2. Twardość – stal 14C28N osiąga twardość na poziomie 57-59 HRC po odpowiedniej obróbce cieplnej. Ta twardość pozwala na długotrwałe utrzymanie ostrości, co jest kluczowe w nożach roboczych.
3. Łatwość ostrzenia – pomimo swojej twardości, stal ta jest stosunkowo łatwa do ostrzenia, co jest ważną cechą dla użytkowników, którzy często korzystają ze swoich noży. Nawet przy intensywnym użytkowaniu, ostrze wykonane z 14C28N można szybko przywrócić do pełnej funkcjonalności.

Właściwości techniczne stali Alleima® 14C28N

Stal 14C28N charakteryzuje się składem chemicznym, który zapewnia doskonałą równowagę między twardością a odpornością na korozję.

Poniżej przedstawiono kluczowe składniki chemiczne tej stali:

• Węgiel (0,62%) – odpowiada za twardość i zdolność stali do utwardzania.
• Krzem (0,2%) – poprawia wytrzymałość i elastyczność.
• Mangan (0,6%) – wspomaga hartowanie i wytrzymałość.
• Chrom (14%) – zapewnia odporność na korozję poprzez tworzenie ochronnej warstwy tlenków na powierzchni stali.
• Azot (0,11%) – zwiększa twardość i odporność na zużycie, minimalizując ryzyko pękania.

Dzięki tak dobranemu składowi chemicznemu stal 14C28N wyróżnia się wysoką odpornością na korozję i dobrą stabilnością ostrza, co jest kluczowe w kontekście noży roboczych i outdoorowych.

Przewaga stali Alleima® 14C28N nad innymi stalami

Knifemakerzy mają do wyboru wiele różnych stali, jednak stal 14C28N zyskuje coraz większą popularność z uwagi na swoje właściwości. W porównaniu z innymi popularnymi stalami, takimi jak 8Cr13MoV, AUS-8 czy 440C, 14C28N wyróżnia się na kilku polach:

1. Lepsza odporność na korozję – w porównaniu do 8Cr13MoV oraz 440C, stal 14C28N zapewnia wyższą odporność na korozję, co czyni ją idealnym wyborem do zastosowań outdoorowych i w miejscach o dużej wilgotności.
2. Wytrzymałość – stal 14C28N oferuje większą elastyczność i odporność na pęknięcia w porównaniu do niektórych twardszych stopów, takich jak VG-10, co czyni ją bardziej wszechstronną w codziennym użytkowaniu.
3. Łatwość ostrzenia – stal ta, mimo że oferuje doskonałe właściwości mechaniczne, jest stosunkowo łatwa do ostrzenia, co odróżnia ją od trudniejszych w ostrzeniu stali, takich jak D2 czy S30V.

W porównaniu do stali AEB-L, 14C28N oferuje lepszą odporność na korozję dzięki wyższej zawartości chromu i azotu, podczas gdy AEB-L charakteryzuje się wyższą twardością i odpornością na zużycie. Z kolei stal D2 oferuje lepszą retencję krawędzi i twardość, ale 14C28N przewyższa ją pod względem odporności na korozję.

Obróbka cieplna stali Alleima® 14C28N

Ocena trudności obróbki cieplnej widoczna u góry strony to najczęstsza ocena polskich knifemakerów w naszej ankiecie, przygotowanej we współpracy z doświadczonym hartownikiem. Traktuj ją proszę jako opinię środowiska, a nie normę.

„ŁATWE HARTOWANIE” oznacza stal bardziej wyrozumiałą na błędy – daje przewidywalny, użyteczny efekt nawet przy drobnych odchyleniach parametrów.

„TRUDNE HARTOWANIE” wymaga precyzyjnego trzymania się zaleceń, bo niewielkie błędy potrafią szybko pogorszyć końcowy wynik.

Hartowanie stali 14C28N

Austenityzowanie pojedynczego elementu (w małym piecu lub taśmowym piecu przelotowym)

Proces austenityzowania pojedynczego elementu stali 14C28N polega na podgrzaniu go do temperatury 1050°C (1922°F) i wygrzewaniu w zadanej temperaturze przez określony czas od momentu wyrównania temperatury stali.
Jeżeli stal będzie wymrażana -20°C (−5°F) rekomendowana jest wyższa temperatura austenityzacji 1060°C (1940°F).
Jeżeli stal będzie wymrażana -70°C (−95°F) rekomendowana jest wyższa temperatura austenityzacji 1080°C (1975°F).

Czas wygrzewania w piecu zależy od grubości stali, zgodnie z zaleceniami producenta:

• 5 minut dla grubości 2,5 mm;
• 6 minut dla grubości 3,0 mm;
• 7 minut dla grubości 3,25 mm;
• 8 minut dla grubości 3,5 mm;
• 10 minut dla grubości 3,75 mm;
• 12 minut dla grubości 4,0 mm.

Austenityzowanie wsadowe

Proces austenityzowania partii wsadu stali 14C28N polega na podgrzaniu jej do temperatury 1045°C (1915°F) i wygrzewaniu w zadanej temperaturze przez określony czas od momentu wyrównania temperatury stali.
Jeżeli stal będzie wymrażana -20°C (−5°F) rekomendowana jest wyższa temperatura austenityzacji 1055°C (1930°F).
Jeżeli stal będzie wymrażana -70°C (−95°F) rekomendowana jest wyższa temperatura austenityzacji 1075°C (1965°F).

Czas wygrzewania w piecu 30 minut.

Gdy hartuje się większe partie, istnieje ryzyko różnic temperatur wewnątrz wsadu. Dlatego materiał należy najpierw doprowadzić do jednolitej temperatury, wygrzewając go w temperaturze 850°C (1560°F) przez 30 minut i dopiero potem podgrzać do docelowej temperatury.

Chłodzenie

W celu zahartowania po austenityzowaniu stal 14C28N powinna zostać schłodzona do temperatury pokojowej najszybciej jak to możliwe, hartowanie w oleju.
Producent podaje, że dla optymalnych rezultatów należy osiągnąć temperaturę 600°C (1110°F) w ciągu 2 minut lub krócej ("bardzo ważne jest, aby piec/urządzenie hartownicze dysponowało wysoką wydajnością chłodzenia, tak by obniżyć temperaturę do 600°C (1110°F) w ciągu 2 minut").

Wymrażanie (opcjonalnie)

Po hartowaniu stal może zostać poddana wymrażaniu w temperaturze -20°C (−5°F) lub -70°C (−95°F). Proces ten zwiększa twardość:

• +1 HRC przy wymrażaniu -20°C (−5°F);
• +2 HRC przy wymrażaniu -70°C (−95°F);

Wymrażanie należy wykonać po hartowaniu, a przed odpuszczaniem. Ten proces to w praktyce przedłużenie hartowania do niższej temperatury, więc opóźnienie pomiędzy hartowaniem, a wymrażaniem może zmniejszyć jego efekt. Materiał musi jedynie osiągnąć wymaganą temperaturę wymrażenia, bez konieczności utrzymywania go przez dłuższy czas w tej temperaturze.

Odpuszczanie stali 14C28N

Odpuszczanie to kontrolowane dogrzanie zahartowanej klingi w określonej temperaturze i utrzymanie jej przez określony czas, w celu zmniejszenia kruchości i naprężeń po hartowaniu i zwiększenia udarności noża.

Producent rekomenduje odpuszczanie w zakresie temperatur 175-350°C (345-660°F) przez 0,5-2 godziny.

Szacowane twardości do osiągnięcia w zależności od temperatury odpuszczania:

Poniżej przedstawiamy wykres odpuszczania stali 14C28N.

Wykres odpuszczania stali Alleima® 14C28N

Typowy wykres odpuszczania przy austenityzacji w temperaturze 1050°C (1922°F) i hartowaniu do temperatury pokojowej, czas odpuszczania 30 minut, grubość elementu 2,5 mm:

Zastosowanie stali Alleima® 14C28N w knifemakingu

Stal 14C28N jest szeroko stosowana w produkcji noży ze względu na swoje wyjątkowe właściwości. Oto niektóre z jej głównych zastosowań:

Noże codziennego użytku (EDC)

Noże wykonane z 14C28N są idealne do codziennych zadań, takich jak cięcie kartonów, lin czy materiałów. Dzięki trwałej krawędzi i łatwości ostrzenia są doskonałe do długotrwałego użytkowania bez konieczności częstego ostrzenia.

Noże outdoorowe i survivalowe

Stal 14C28N jest wysoce odporna na korozję i zużycie, co czyni ją świetnym wyborem do noży survivalowych i outdoorowych, które muszą wytrzymać trudne warunki środowiskowe, takie jak wilgoć, deszcz czy kontakt z ziemią.

Noże kuchenne

Dzięki doskonałej odporności na korozję oraz długotrwałej ostrości, stal 14C28N jest również popularna w nożach kuchennych. Noże te mogą być intensywnie używane do krojenia i cięcia produktów spożywczych bez obawy o rdzewienie.  

Podsumowanie - Dlaczego warto wybrać stal 14C28N?

Stal Alleima® 14C28N to wyjątkowy materiał, który łączy w sobie doskonałą odporność na korozję, twardość oraz łatwość ostrzenia. W knifemakingu jest szczególnie ceniona za wszechstronność i niezawodność. Dzięki odpowiedniej obróbce cieplnej noże wykonane z tej stali charakteryzują się długotrwałą ostrością, są odporne na korozję i łatwe w konserwacji. W porównaniu z innymi stalami 14C28N oferuje lepszą równowagę między właściwościami mechanicznymi a odpornością na zużycie, co czyni ją jednym z najlepszych wyborów dla profesjonalnych knifemakerów oraz użytkowników noży na całym świecie.